Lúc bắt đầu, mình build profiles và đăng CV ở nhiều jobsites, e.g. MySouthamptonJobs, MyHampshireJobs, MyUkJobs, Indeed, Reed, CV-Library, TalentSpa, SimplyMarketingJobs, GraduateJobSouth, Monster. Giới hạn của mình là chỉ muốn tìm việc ở Southampton, Winchester và Eastleigh vì bên cạnh công việc, ưu tiên hàng đầu của mình là chăm sóc ông xã học PhD rất cực và cân bằng cuộc sống-công việc. Vì vậy, mình muốn tiết kiệm thời gian đi lại để có thêm thời gian cho cuộc sống bản thân. Mình cam đoan là các bạn không bị giới hạn về chỗ làm như mình sẽ có rất nhiều cơ hội nghề nghiệp hơn mình. Cho đến giờ, mình đã nộp hơn 30 hồ sơ cho các vị trí đăng tuyển trên các website này, tất cả hồ sơ mình đều customise cho từng vị trí, đặc biệt có những hồ sơ mất hơn một tuần để viết (vd như các jobs ở UoS có những câu hỏi vô cùng chi tiết và không dễ trả lời). Đáng tiếc chỉ có 2 công ty trong số này proceed mình qua vòng hồ sơ, trong đó một cty thì giờ giấc làm việc tréo ngoe mình đành phải từ bỏ sau lần gặp phỏng vấn, một cty thì cáo lỗi là người muốn nghỉ việc không muốn nghỉ nữa nên vị trí này bị hủy. Tuy nhiên, mình nhận được 9 cuộc gọi từ các recruitment agencies và employers đọc được CV của mình trên mạng, 7 cty gọi mình ứng tuyển cho các vị trí phù hợp nhưng ở quá xa, cái thì ở thành phố khác xa lắc, cái thì thậm chí ở Europe, còn 2 cty ở Southampton đang tuyển vị trí Marketing Executive. Điều đáng nói là 2 cty này đều không đăng tuyển mà chủ động đi tìm thông qua CV của ứng viên. 5 cty tìm thấy mình trên CV-Library, 2 cty trên Monster, 1 cty trên TalentSpa, và 1 cty trên Reed. Các bạn có thể cân nhắc 4 websites này để tăng khả năng được tìm kiếm bởi các nhà tuyển dụng.
Đáng tiếc là mình không có kinh nghiệm thành công khi apply. Có thể vì những vị trí đó quá competitive, mình cũng hiểu rõ nếu có người bản xứ hay Châu Âu có kinh nghiệm làm việc tương đương mình thì họ sẽ attractive hơn mình nhiều. Điểm yếu của mình là: apply vào vị trí Marketing Executive mà mình chỉ có 1 năm kinh nghiệm ở VN (chịu thôi vì mình muốn phát triển hướng mới mà), mới ở Anh có 1 năm, và chưa từng làm việc ở Anh. Nhưng như vậy có nghĩa là bạn hoàn toàn có thể tìm được việc ở Anh khi cơ duyên đến với bạn như mình. Cơ duyên đến với mình khi 2 công ty đó tìm thấy CV của mình và cho mình cơ hội phỏng vấn. Mình vào đến vòng cuối (trong 3 vòng) của 2 công ty, trong đó 1 cty mình chưa biết kết quả, và 1 cty vừa cho mình offer hôm qua. Vì vậy, mình muốn chia sẻ chủ yếu về kinh nghiệm phỏng vấn và làm test. Có 5 bí quyết mình đúc rút được:
1/ BE RATIONAL Justify your eligibility with STARR – Situation Task Action Result Reflection
Các bạn tham dự training sessions của Career Destination chắc nghe nhiều về STARR rồi. Mình áp dụng tip này rất nhiều khi trả lời phỏng vấn và cảm thấy có hiệu quả (căn cứ vào phản ứng và sắc mặt của interviewer). Đảm bảo 5 yếu tố này giúp câu trả lời của mình thêm sức thuyết phục và thực tế.
Ví dụ: Họ hỏi mình về khả năng lên kế hoạch và thực hiện một marketing campaign. Mình đưa ra một marketing campaign từng thực hiện ở công việc trước đây.
SITUATION: hoàn cảnh và mục tiêu của chiến dịch đó.
TASK: từ đó mình research market, brainstorm idea, plan budget và xác định nhiệm vụ cụ thể (thể hiện khả năng mình xác định task từ situation, chứ không phải chỉ kể lại task mình được sếp giao, từ đây thể hiện khả năng hoạch định, quản lý rủi ro và tự làm việc một mình không cần nhiều support/guidance của sếp).
ACTION: những hoạt động cụ thể, vd: marketing channels, tools, messages, agencies/suppliers, any problem and solution, how to measure effects (mình nhấn mạnh những yếu tố cuối để khiến câu trả lời sát thực tế và thể hiện khả năng xử lý khó khăn)
RESULT: chiến dịch này giúp công ty tăng bao nhiêu danh thu, danh tiếng, khách hàng (cả tốt lẫn xấu, nếu kết quả không được tốt thì đúc rút kinh nghiệm cho chiến dịch sau)
REFLECTION: yếu tố này có thể bị bỏ qua vì các bạn tới đây cũng đuối rồi, nhưng mình nghĩ nên nhấn mạnh cái này. Lúc cuối này, mình tóm lại là từ kinh nghiệm đó, mình đã phát triển bản thân như thế nào, học hỏi được thêm kỹ năng gì, và nhấn mạnh những kỹ năng sẽ giúp mình áp dụng vào công việc đang ứng tuyển. Bởi vì, mục đích của câu hỏi này không phải chỉ để biết bạn đã làm được gì, mà là bạn có thể đóng góp được gì cho công việc này từ kinh nghiệm của bạn.
Để nói hết cả 5 yếu tố có thể rất dài, nhưng interviewer sẽ không đủ kiên nhẫn để nghe hết, có thể ngắt và khiến bạn mất đi mạch ý tưởng. Cho nên mình ráng chỉ nói trong 2-3 phút, lướt S-T, chú trọng hơn vào A-R-R, và chỉ nêu những chi tiết quan trọng nhất thể hiện kỹ năng mà mình nghĩ là phù hợp với công việc ứng tuyển.
2/ BE PURPOSIVE Have clear ambition of your career progress and contribution to the company.
Interviewer hỏi mình: What do you see yourself in the next five years?
Mình nghĩ họ không chỉ muốn biết mình có tham vọng trong công việc hay không mà còn xem mình có đường hướng cụ thể và thực tế để đạt được tham vọng đó hay không. Nói túm lại, nên thể hiện là mình Sống Có Mục Tiêu và Định Hướng. Vì vậy, mình cũng Dream Big là mình có thể trở thành Marketing Director của Pairview vào 5 năm tới (dù thực tình là không tin lắm là có thể). - Mình đưa ra một cái plan sẽ làm gì để có thể đạt được vị trí này (e.g. not only finish the job but also think further for the company development, take challenge and ready to assume higher responsibility when asked to prove my capability, proactively learn more advanced & managerial skills to pursue higher position).- Mình cũng nêu lý do mình nghĩ là có thể đạt được ambition này (ví dụ: ở công việc trước, mình thể hiện khả năng học hỏi nhanh, cầu tiến, sẵn sàng tiếp nhận thử thách, đã được thăng tiến, khen thưởng,… Nói chung là ráng xâu chuỗi hết những thành tích ở công việc trước để thể hiện khả năng phát triển bản thân.)- Tuy nhiên đó là tương lai xa, mình kéo họ về với thực tế và nêu lên những gì mình có thể đạt được trong 3-6 tháng đầu tiên làm việc, để chứng tỏ bản thân và vượt qua probation period. Mình cũng đưa ra nhận xét cá nhân về trang web, social media channels của cty, positioning và product của cty, và đề xuất một số ý tưởng marketing để phát triển công ty.
Tóm lại, hãy có định hướng nghề nghiệp thực tế và kế hoạch phát triển bản thân cùng với công ty. Công ty có phát triển thì bản thân mới có thể phát triển được.
3/ BE EMOTIONAL Emotion touches the audience’s heart. Bring emotion to your offer (yourself).
Trong 10 adverts bạn xem và tặc lưỡi “mình sẽ mua xài thử cái này”, có bao nhiêu cái bạn có ý định mua chỉ vì nó bảo là good quality/function. Mình thì 10/10 không phải do nó bảo nó tốt, mà thường vì mình có ấn tượng tốt với nó thông qua thông điệp, cách thức nó truyền tải, hay nói cách khác, mình có cảm tình với nó. Khi mình học marketing ở UoS, mình được biết là phần lớn khách hàng ra quyết định theo cảm xúc, và sau đó giải thích những quyết định đó bằng lý lẽ phù hợp. Employer thì không phải khách hàng bình thường và sẽ ít cảm tính vì họ tuyển người để làm được việc và mang lại doanh thu cho cty, nhưng mình nghĩ gây dựng cảm tình với interviewer sẽ có ảnh hưởng tốt đến quyết định của họ nếu như họ đang cân nhắc giữa mình và một ứng viên tương đương.
Mỗi bạn sẽ có cách gây cảm tình khác nhau, mình thì cố gắng gây ấn tượng bằng niềm đam mê của mình với marketing và công việc này. Vì mình mê nó thật nên thể hiện nó cũng dễ và tự nhiên. Ví dụ: mình bảo là mình đã đeo đuổi cái ngành này 4-5 rồi và còn học lên cao để hiểu và có thể ứng dụng nó một cách chiến lược và hiệu quả hơn. Mình tốt nghiệp được 3 tháng rồi và chỉ tìm công việc này, dù gặp nhiều khó khăn nhưng mình chưa từ bỏ. Họ hỏi tại sao mình thích vậy? Mình bảo là: Marketing creates additional value for the product and drive greater business successes, blah blah blah… Các bạn tự suy ngẫm cách thức gây cảm tình của riêng mình nha.
4/ BE DIFFERENTIAL Differentiate your colour
Mỗi người có một cá tính, sắc thái riêng, nên bạn đừng ngại thể hiện nó. Mình nghĩ như thế sẽ giúp interviewer dễ dàng phân biệt bạn với những ứng viên khác. Và quan trọng là nhấn mạnh cá tính đó phù hợp với công việc bạn ứng tuyển như thế nào. Quan trọng hơn nữa là bạn có thể chứng minh điểm khác biệt đó đã giúp bạn thành công trong công việc trước như thế nào. Có thể bạn sáng tạo, hài hước, linh hoạt, năng động, ăn nói giỏi, cẩn thận, để ý chi tiết…
Họ hỏi mình: “Give 3 words that best describe yourself”. Câu này cũng thông thường ha. Mình đưa ra 3 từ, một trong số đó là Positive (cho phép mình ém hai từ kia nha ^^). Mình bảo là mình hơi bị lạc quan và có suy nghĩ tích cực. Mình sinh ra không phải đã như vậy, mình vốn rất bi quan. Nhưng trải qua nhiều khó khăn và áp lực trong công việc cũ, mình rút ra chỉ có lạc quan mới giúp mình vượt qua và tiến bộ. Đó là lý do mình chiến đấu cùng với các đồng nghiệp cũ qua nhiều biến cố và cống hiến cho công ty suốt 4 năm. Điều đó chứng tỏ công việc giúp mình trưởng thành và mình hy vọng sẽ trưởng thành hơn nữa với công việc này. Tóm lại, bạn nên cố gắng thể hiện cá tính bản thân một chút, một trong những cách gây cảm tình là tell your own story bởi vì nó rất thật và interviewer có thể liên hệ bản thân họ với bạn. Don’t try hard to fit yourself to the company’s requirement, because it sounds fake and noone is perfect.
5/ LEARN WELL WHEN YOU ARE LEARNING
Bí quyết cuối cùng này không liên quan trực tiếp đến kỹ năng trả lời phỏng vấn. Nhưng nó là bí quyết sống còn luôn. Mình rất mừng là đã tập trung học hành khi vẫn đang học MSc Marketing Management. Chắc vì thích nó, nên mình đã học không chỉ vì hoàn thành assignment hay exam mà để hiểu rõ ràng hơn, sâu sắc hơn. Và khi đi phỏng vấn những vòng đầu, mình đã bị hỏi toàn liên quan đến những cái đã học. Mình quá bất ngờ luôn, không phải vì trúng tủ, mà vì những kiến thức mình được học ở trường lại sát thực tế đến vậy (dĩ nhiên điều này sẽ khác tùy lĩnh vực và công ty).
Ở vòng cuối cùng là một problem-solving test, họ đưa ra case study về một công ty giả định. Đó là một công ty Airline đang muốn thiết lập đường bay đến một hòn đảo mới ở giữa Atlantic. Giả sử mình là Marketing Manager, bên cạnh mình còn có 8 managers khác. Mình phải lên marketing strategy làm sao để promote cái flight route này, bao gồm, target customers, positioning, marketing channels to target them, what is the campaign and message, design poster and slogan for the campaign, how to deal with competitors, how much is expected profit and ROI, how to ensure the plan will work, what aircraft used for the route, flight fare. Bên cạnh đó, mình được cung cấp thông tin về các loại aircraft, các chi phí cho một chuyến bay, báo cáo làm việc của các managers kia về supply chain, airport, engine, human resource, risk management. Tùm lum hết, nói chung là ngất trên cành quất mấy phút đầu. Nhưng sau khi bình tĩnh đọc hết cái đám thông tin hỗn độn đó, mình cũng chọn được những thông tin quan trọng nhất (đám còn lại là đánh lạc hướng chiến sĩ), tính toán cost, profit, ROI các kiểu, và brainstorm idea for the marketing campaign, cuối cùng trình bày trên flip charts và thuyết trình lại cho interviewers. Điều gì đã khiến mình giữ bình tĩnh và vượt qua được cái test này. Vì cái kiểu case study này mình đã làm nhiều lần trong lớp học môn Strategic Marketing Decision và làm exam môn này. Vì vậy, hãy học hành thực sự khi bạn đang đi học nhé
Trên đây là 5 bí quyết của bản thân mình, từ kinh nghiệm đi phỏng vấn vô cùng ít ỏi (vì ngồi chờ mốc mỏ mà không được ai ngó ngàng tới). Mình cũng không coi đây là thành công gì cả, vì bây giờ mới là lúc bắt đầu. Nhưng mình rất vui vì đã có cơ hội này và sẽ tiếp tục cố gắng để mấy tháng nữa không post một cái post xấu hổ là đã bị đuổi vì không làm được việc. Mình biết mình có …chút giỏi… (hehe) vì đã vượt qua 3 vòng phỏng vấn cam go, nhưng mình cũng được may mắn nữa khi được cty này liên hệ và có lợi thế Dependant Visa. Mình làm được thì các bạn cũng làm được ha. Good luck to all!!!
Đỗ Yến - niên khóa 2013/2014